Binding en purfling maken
Het mooie aan zelfgemaakte binding en purfling (=randinleg) is dat je deze precies aan je wensen kunt aanpassen, bij kant-en-klaar gekochte exemplaren ben je afhankelijk van het aanbod. De voor de bas gemaakte binding bestaat uit: 5 mm palissander, 0,5 mm essen, 0,5 mm zwart (geverfd peren), 1 mm essen. De drie dunne lagen worden gemaakt van fineer.
Het fineer wordt eerst aan twee zijden nat gemaakt met een roller, daarna ingerold met ‘Titebond blauw’, en op elkaar gelegd. Onderop plastic, om hechten aan de ondergrond te voorkomen. De lijmsoort is gekozen vanwege de watervastheid en temperatuurbestendigheid, deze eigenschappen zijn nuttig tijdens het buigen in een later stadium. De laatste laag is het palissander. Daarboven komt een dikke plank, en alles wordt onder druk gezet m.b.v. een groot aantal lijmtangen.
Als de lijm droog is kunnen de stroken worden gezaagd, en vervolgens op een dikte van 2,1 mm geschaafd, of geschuurd met een hulpstukje voor de bandschuurmachine.
De purflings worden op dezelfde manier gemaakt. De kleuren worden zodanig gekozen dat buitenste laag altijd een contrasterende kleur heeft ten opzichte van boven- en achterblad en bindings: wit-zwart-wit-zwart voor het voorblad, en wit-zwart-dubbelwit (gelijk aan het randje van de binding) voor het achterblad
Buigen
Het buigen gebeurt met dezelfde buigmal als waarmee de zijwanden worden gebogen. Om draaien en schuiven te voorkomen, worden alle stukken voor het buigen strak tegen elkaar geplakt, met de fineerrandjes tegen elkaar. Hierdoor wordt voorkomen dat het fineer in de bochten gaat kantelen, kieren of loslaten.
Voor het buigen wordt ervoor gezorgd dat de bindings al bijna tot de juiste dikte zijn geschaafd of geschuurd, om de kans op breken te minimaliseren.
De gebogen strips worden opgeborgen op een mal, om terugbuigen te voorkomen.
Pas op: bindings voor voor- en achterkant gespiegeld buigen!
Kastranden frezen
Staart inlay
Van de staartinlay kun je iets kenmerkends maken. Ik maak voor alle gitaren een plek waar een eindpin of een jack voor een element geplaatst kan worden.De basis van de staartinlay bestaat uit twee tegen elkaar gelijmde stukken binding. Deze zijn per stuk 7 mm breed, en worden teruggegeschaafd naar een totale breedte 12 mm. Om nauwkeurig te kunnen zagen wordt een geleider gebruikt.
Gezaagd wordt tot op het staartblok, de stukken zijwand worden verwijderd met een beitel.
Een ruitvormig stuk inlay wordt aangebracht waarvoor de ruimte wordt uitgebeiteld. Alle stukken met hoeken van 45° en 22,5° worden gezaagd en daarna passend gemaakt met de vijl.
Het ruitje wordt alvast ingelijmd, de vier lange stroken worden passend gemaakt en ingelijmd tijdens het aanbrengen van de bindings langs de kastranden. Het fineerrandje wordt dan op alle hoeken op 45° weggestoken, het massieve deel komt koud tegen de rechtdoor lopende bindings.
Wie ziet de fout?
Bindings en purflings lijmen
De gitaar wordt vastgezet op de solera, terwijl deze zodanig in de bankschroef is vastgezet dat er goed omheen gelopen kan worden.
De bindings worden tijdens het drogen gezekerd m.b.v. afplak tape: door de rek wordt de lijmverbinding goed onder druk gezet. Bij mijn eerste gitaar bleek dat de vezels van het spruce bovenblad bij verwijderen van de tape werden losgetrokken, waardoor lelijke beschadigingen ontstonden. Daarom wordt nu eerst een stuk karton op maat geknipt dat ter bescherming op het bovenblad komt, en waarop de tape bevestigd kan worden zonder het hout te beschadigen. Alternatief: eerst een keer in de grondlak. Met het rondom lijmen van de bindings en purflings wordt middenvoor begonnen. Per 30 cm tegelijk wordt de sponning met een kwastje ingelijmd, evenals de buitenkant van de purfling (daar waar de binding tegenaan komt).
Als er geen cutaway is, is de achterkant simpel: netjes recht tegen elkaar, met behulp van zaag, vijl en beitel.
Een gitaar met cutaway is lastiger: daarvoor is bij stugge houtsoorten plakband niet sterk genoeg om de bindings naadloos te lijmen, en wordt een passend klosje met een lijmtang gebruikt. Verder moeten de bindings op de 90° hoek waar ze elkaar ontmoeten in verstek worden gezaagd. Mijn methode: de laatste paar centimeter nog niet lijmen, dan alles passend maken met een scherpe beitel en daarna lijmen.
Als laatste worden de verticale stukken langs de hiel passend gemaakt, op dezelfde manier als de staartinlay: de fineerrandjes in verstek, het massieve deel koud tegen het massieve deel van de binding.
Bindings afwerken
Het verwijderen van het overtollige hout aan boven- en onderzijde (ca. 1 mm) gaat erg goed met de spookschaaf. De zijkanten van de schaaf worden afgeplakt, zodat niet het blad per ongeluk wordt beschadigd. Het laatste stukje wordt afgewerkt met een schraapstaal.
Door de freesmethode passen de bindings zo precies, dat aan de zijkanten slechts zeer weinig materiaal met het schraapstaal hoeft te worden verwijderd.