De sidebender bestaat uit een frame in de vorm van een halve gitaar, waarop de zijwand in model wordt gebogen. Het maken van een buigmal is vrij veel werk, maar zeker de moeite waard vanwege het mooie en reproduceerbare resultaat, met altijd precies de juiste maten. Een ander voordeel is dat wordt voorkomen dat het hout knikt en breekt: het wordt gebogen tussen twee strak aansluitende strips verenstaal. Hout wordt buigzaam door het te verwarmen tot de juiste temperatuur, hiervoor wordt een in een siliconen mat verwerkte elektrische verwarmingsspiraal gebruikt. Over de mal liggen twee metalen strips, met daartussen de mat. De zijwand wordt hiertussen gelegd, wordt heet en kan even nadat het stomen begint worden gebogen. De volgorde van beneden naar boven: strip, hout, mat en tweede strip.
Het buigen van palissander gaat het best na een paar uur weken in water, en daarna verwarmen tot ca. 150⁰C. (Tip: leg geen hamer op licht gekleurd hout, ik heb ondervonden dat de roestvlekken nauwelijks te verwijderen zijn!).
Het is belangrijk om niet te dik te buigen: 2 mm buigt enorm veel gemakkelijker dan 2,3 mm. Bij een cutaway schaaf ik het stuk met de scherpe bochten terug tot 1,5 mm.
Als er een thermostaat aanwezig is wordt deze ingesteld op 149⁰C: vanaf die temperatuur glijden de houtvezels zeker langs elkaar. Boven 150⁰C begint donkere verkleuring op te treden, en op ongeveer 160-175 begint het schroeien. Het opwarmen duurt niet lang. Zodra het hout begint te stomen wordt de buigtemperatuur snel bereikt.
De zijkanten moeten minstens een halve minuut blijven ‘koken’, maar als het stomen ophoudt moet direct worden gestopt met verhitten. Daarom is het belangrijk om snel te werken: het hout moet gebogen zijn voordat al het water verdampt is.
Ik heb zelf nog geen ervaring met een methode waarover ik heb gelezen: het natte hout inpakken in aluminiumfolie, waardoor het langer vochtig blijft: dat ga ik een volgende keer proberen.
De vorm wordt gefixeerd door het hout minimaal twee uur te laten afkoelen, voordat de mal wordt geopend. Hierdoor wordt het terugveren van de meeste houtsoorten sterk verminderd. Daarna wordt het hout zodanig bewaard dat het niet kan terugveren.
Andere houtsoorten buigen
Voor toekomstige gitaren van andere houtsoorten heb ik een tabel gevonden met buigtemperaturen. Vooral Cocobolo vind ik een heel mooie houtsoort: dit is lastig te buigen vanwege de olie die het bevat, en zijn stijfheid. De beste manier om breken te voorkomen: zorg dat de temperatuur van de buigmal niet meer dan een paar ⁰C afwijkt, en de zijwanden niet dikker zijn dan 2 mm.
Helaas heb ik de bron van deze gegevens niet genoteerd, en kan ik verder nauwelijks gegevens vinden over dit onderwerp.
Houtsoort | Buigtemp. |
Palissander (=Rosewood) | 150 |
Mahonie | 155 |
Esdoorn (Maple) | 140 |
Cocobolo | 155 |
Koa | 150 |
Paduk | 155 |
Walnoot | 150 |
Kastvorm
Voor het maken van de sidebender heb ik de contouren van de small jumbo opnieuw getekend, met en zonder cutaway. Vanwege de mooie vloeiende lijnen is de omtrek geconstrueerd met behulp van ellipsen en cirkels, verbonden met enkele rechte stukken waar het nodig is.